ลอยกระทง ก็ใกล้เข้ามาแล้วนะคะทุกคน ปีนี้ลอยกระทงตรงกับวัน จันทร์ ที่ 27 พฤศจิกายน ซึ่งลอยกระทงนั้นเป็นอีกหนึ่ง เทศกาลสำคัญสำหรับคนไทยมาก เพราะเนื่องจากคนไทยนั้นมีความเชื่อเรื่องนี้มานาน สันนิฐานว่าตั้งแต่ ยุคสุโขทัยกันเลยทีเดียว
แล้ว ลอยกระทง นั้นมีประวัติจริง ๆ แบบไหนกันบ้าง (แบบย่อ) จุดเริ่มต้นของประวัติวันลอยกระทงนั้นไม่ได้มีหลักฐานว่าเกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อไหร่ แล้วใครเป็นคนเริ่ม แต่เชื่อว่าลอยกระทงนั้นไม่ได้มีเฉพาะที่ประเทศไทยเท่านั้น แต่ยังมีอีกหลายวัฒนธรรมแถบเอเชียที่มีความเชื่อเรื่องศาสนา โดยเฉพาะศาสนาพุทธและพราหมณ์ที่ลอยกระทง แต่ประวัติที่มาของลอยกระทงนั้นมีหลายตำนานมาก วันนี้เรายกมาประมาณ 3 ประวัติด้วยกัน
1. ประวัติวันลอยกระทง เพื่อบูชาพระพุทธบาท
เมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้ารับข้าวมธุปายาสที่นางสุชาดานำมาถวาย หลังเสวยแล้ว ก็ทรงนำถาดทองมาลอยน้ำและตั้งสัตยาธิษฐานว่า หากในภายภาคหน้าจะสำเร็จเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็ขอให้ถาดทองลอยทวนน้ำ ปรากฏว่าถาดทองลอยทวนน้ำจนกระทั่งพญานาคแห่งเมืองบาดาลเห็นเข้า จึงรู้สึกเลื่อมใสศรัทธาและขอให้พระพุทธเจ้าประทับรอยพระบาทไว้ ณ ฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา เพื่อที่เหล่าพญานาคจะได้ขึ้นมาสักการะ
ส่วนนางสุชาดาเมื่อทราบเรื่องนี้ จะนำถาดใส่เครื่องหอมและดอกไม้เพื่อนำมาสักการบูชารอยพระพุทธบาทเช่นเดียวกัน จึงกลายเป็นที่มาของการลอยกระทงเพื่อเป็นพุทธบูชาในทุกวันเพ็ญเดือน 12 ซึ่งกลายเป็นธรรมเนียมที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา
2. ประวัติวันลอยกระทง เพื่อบูชาเทพเจ้าสูงสุดของพราหมณ์
ผู้ที่นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู จะทำพิธีลอยโคมประทีปเพื่อบูชาพระอิศวร, พระนารายณ์ และพระพรหม ซึ่งต่อมาชาวพุทธได้นำมาปรับใช้ในการบูชาองค์ศาสดา แต่เปลี่ยนมาเป็นการลอยกระทงดอกบัวลอยไปตามสายน้ำเพื่อสักการะรอยพระพุทธบาทแทนนั่นเอง
3. ประวัติวันลอยกระทง เพื่อรำลึกการปกป้องศาสนาของพญานาค
มีอีกหนึ่งความเชื่อประวัติลอยกระทงที่เล่ากันว่า พระเจ้าอโศกมหาราช มีพระราชประสงค์ในการสร้างเจดีย์ให้ครบ 84,000 องค์ ตามจำนวนพระไตรปิฎกที่มีจำนวน 84,000 พระธรรมขันธ์ แต่ไม่สำเร็จเพราะมีมารมาขัดขวาง พระอุปคตมหาเถระ จึงไปขอให้พญานาคมาช่วยปราบมารเป็นผลสำเร็จ การลอยกระทงในคืนเดือนเพ็ญ จึงถือเป็นการรำลึกและบูชาพญานาคที่มาช่วยคุ้มครองพุทธศาสนา
และประวัติที่คนไทยนั้นเคยได้ยินกันบ่อย นั้นก็คือประวัติของนางนพมาศนั้นเอง วันนี้เราก็ได้เอาประวัติที่เกี่ยวกับนางนพมาศมาให้ด้วยนะ
ประวัติลอยกระทงสมัยสุโขทัย และตำนานนางนพมาศ
เชื่อว่าประวัติลอยกระทงที่คนไทยคุ้นเคยกันมากที่สุด ก็คือตำนาน "นางนพมาศลอยกระทง" ซึ่งเป็นเรื่องเล่ากึ่งตำนานที่ยึดถือตามหนังสือตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ ที่เชื่อว่านางนพมาศเป็นพระสนมของพระร่วงแห่งกรุงสุโขทัย และเป็นกุลสตรีผู้คิดประดิษฐ์รูปดอกบัวโกมุท เพื่อใช้ในพระราชพิธีลอยพระประทีป ซึ่งเป็นที่พอพระราชหฤทัยของพระร่วง และรับสั่งให้ปฏิบัติสืบมาจนถึงปัจจุบัน
แต่ขณะเดียวกัน ก็มีข้อโต้แย้งทางประวัติศาสตร์ที่สันนิษฐานว่า จริงๆ แล้ว ตำนานนางนพมาศอาจเป็นเรื่องที่แต่งเพิ่มเติมเข้าไปหนังสือตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ เนื่องจากภาษาโวหารมีความเป็นสมัยใหม่กว่าภาษาที่ใช้กันในสมัยสุโขทัย ทำให้บางฝ่ายมองว่าตำนานนางนพมาศอาจเป็นเรื่องที่ถูกสร้างขึ้นในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นก็ได้ ทั้งนี้ ประวัติลอยกระทงสมัยสุโขทัยและนางนพมาศ ก็ยังเป็นประเด็นที่ถกเถียงกันอยู่ในปัจจุบัน
ขอบคุณที่มา www.thairath.co.th
